Rozwód – czyli kiedy los zamyka drzwi, otwiera okno!

Mówi się, że najczęstszą przyczyną rozwodu jest małżeństwo. Rozwód na pewno nie jest niczym przyjemnym. Ale czy przyjemne jest życie z kimś, kto stał się obcy? Aby rozpocząć nowy rozdział życia, trzeba zamknąć stary. Z tego artykułu dowiesz się, jakie kroki prawne należy podjąć, aby to zrobić. W szczególności dowiesz się:

1. 1. Kiedy sąd orzeka rozwód?

1. 1. Jaki wpływ na rozwód ma zdrada?

1. 1. Jakie są przyczyny rozwodu?

1. 1. Jak napisać pozew o rozwód?

1. 1. Co ustala sąd w sprawie o rozwód?

Choć rozwód dotyka również i inne osoby, musisz pamiętać o tym, że najważniejsze jest to, co czujesz Ty! Kiedy na szali jest Twoje szczęście, opinie i komentarze innych nie mają znaczenia. Kiedy rodzice nie są szczęśliwi, szczęśliwe nie będą bowiem również ich dzieci.

Jeśli Twoje małżeństwo dobiega końca, a wątpliwości mają charakter wyłącznie prawny, niniejszy artykuł pozwoli Ci je rozwiać. Jeżeli i jego lektura nie wystarczy, zapraszam do kontaktu – wytłumaczę co zrobić, aby rozwód przebiegł sprawnie i bezboleśnie.

Kiedy sąd orzeka rozwód

Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego, sąd orzeka rozwód. Co kryje się pod tymi pojęciami? Pożycie małżeńskie nie ma ustawowej definicji, ale przyjmuje się, że tworzą go następujące więzi:

• • emocjonalna, na którą składają się miłość, przyjaźń, wzajemny szacunek, zrozumienie i wsparcie,

• • fizyczna, na którą składają się intymne relacje małżonków,

• • gospodarcza, na którą składają się wspólny budżet, wspólne decydowanie o jego przeznaczeniu, wspólne mieszkanie i zaspokajanie potrzeb rodziny.

Jeżeli w Twoim małżeństwie nie ma pozytywnych emocji, fizyczność nie istnieje, a każdy z Was zarządza własnymi finansami, prawdopodobnie doszło do zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Jeżeli taki stan trwa od dłuższego czasu (uzależnionego od stażu małżeństwa), to można przyjąć, że rozkład pożycia małżeńskiego jest również trwały. Wtedy rozwód, jeśli tylko tego chcesz, jest blisko.

Musisz jednak wiedzieć, że pomimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro Waszych wspólnych małoletnich dzieci. Innymi słowy, jeżeli dzieci nie są pełnoletnie, a rozwód mógłby wpłynąć na nie w bardzo niekorzystny sposób, sąd może odmówić rozwodu. To, czy rozwód wpłynie negatywnie na dobro dziecka, sąd każdorazowo bada w sprawie rozwodowej.

Sąd nie orzeknie rozwodu również wtedy, gdy orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub gdy żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia małżeńskiego. W tym ostatnim przypadku rozwód będzie możliwy, jeśli niewinny małżonek wyrazi zgodę na rozwód. Rozwód będzie również możliwy wtedy, jeżeli brak zgody niewinnego małżonka nie będzie miał uzasadnienia.

Rozwód a zdrada

Zdrada jest jedną z najczęstszych przyczyn rozwodów. Zdrada nie powoduje jednak automatycznie tego, że sąd orzeknie rozwód. Stanie się tak jedynie wtedy, gdy zdrada doprowadzi do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Bo przecież pokrzywdzony małżonek zawsze może zdradę wybaczyć i próbować naprawić to, co zostało zepsute. Jeśli jednak czas nie zaleczy ran, a perspektywa wspólnego i szczęśliwego życia będzie się oddalać, rozwód może stać się koniecznością.

Choć zdrada automatycznie nie powoduje rozwodu, to ma ogromne znaczenie w kontekście winy za rozkład pożycia małżeńskiego. Małżonek, który zdradził, jest najczęściej uznawany wyłącznie winnym tego rozkładu. Jeżeli jednak i drugi małżonek, choćby w małym stopniu, przyczynił się do rozkładu, winę ponosić będą obydwoje.

Rozwód z winy męża lub żony

Orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego. Jeżeli Twój mąż lub żona zdradzali Cię lub zaniedbywali do tego stopnia, że dorowadzili Wasze małżeństwo do rozkładu, to on lub ona będą wyłącznie winni tego rozkładu.

Wina nie zawsze musi wynikać ze zdrady. Może wynikać np. z braku zainteresowania, uzależnień, popełniania przestępstw lub nagminnych kłamstw. O ile oczywiście te zdarzenia prowadzą do oddalania się małżonków od siebie i rozpadu małżeństwa tj. trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego.

Na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku skutki będą takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy. Jeżeli więc złożysz pozew o rozwód bez orzekania o winie, sąd nie będzie badał, kto doprowadził do rozkładu więzi małżeńskich. Sprawdzi jedynie, czy więzi te rzeczywiście ustały.

Jakie znaczenie ma wina za rozkład pożycia i jakie konsekwencje ze sobą niesie? Ustalenie wyłącznej winy jest moralnym zwycięstwem małżonka niewinnego. Jednakże, z prawnego punktu widzenia, wina ma znaczenie jedynie w kontekście alimentów pomiędzy małżonkami. Nie wpływa za to na alimenty względem dzieci, władzę rodzicielską czy sposób podziału majątku małżonków.

Alimenty przy rozwodzie

W sprawie rozwodowej sąd orzeka o alimentach należnych małoletnim dzieciom stron, a ewentualnie o alimentach należnych małżonkom. Kiedy z małżeństwa pochodzą dzieci, a w czasie sprawy rozwodowej pozostają niepełnoletnie, rozstrzygnięcie o przysługujących im alimentach jest konieczne.

W każdym przypadku, wysokość alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentów i możliwości zarobkowych zobowiązanego do alimentów. Sąd bierze więc pod uwagę przede wszystkim to, ile zobowiązany do alimentów mógłby zarabiać, gdyby w pełni wykorzystywał swoje możliwości. Pobocznie bierze oczywiście pod uwagę rzeczywisty stan jego finansów.

Z drugiej strony sąd bada potrzeby uprawnionego, na które składają się przede wszystkim wiek, stan zdrowia, wykształcenie i tryb życia. Tutaj również, choć też jedynie pobocznie, sąd weźmie pod uwagę rzeczywisty stan finansów uprawnionego.

Obowiązuje jeszcze jedna zasada. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach jednego rodzica o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego. W takim wypadku świadczenie alimentacyjne drugiego rodzica polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego dziecka. Innymi słowy – jeżeli jedno z rodziców wychowuje i pielęgnuje dziecko, obowiązki drugiego rodzica są przede wszystkim finansowe – musi płacić alimenty.

Alimenty a wina za rozkład pożycia małżeńskiego

W sprawie rozwodowej małżonkowie mogą również żądać alimentów od siebie nawzajem. Jedynie w tym kontekście znaczenie ma wina w rozkładzie pożycia małżeńskiego. Zasady ustalania wysokości alimentów są jednak takie same, jak przy ustalaniu wysokości alimentów należnych małoletnim dzieciom stron. Co oczywiste, inne są jednak okoliczności decydujące  samym przyznaniu alimentów.

Jeżeli za wyłącznie winnego rozkładu pożycia zostanie uznany jeden z małżonków, drugi może dochodzić od niego alimentów wykazując wyłącznie to, że przez rozwód istotnie pogorszyła się jego sytuacja materialna. Nie musi tym samym wykazywać, że popadł w niedostatek.

W każdym innym przypadku (tj. kiedy żaden z małżonków nie zostanie uznany za winnego rozkładu pożycia, kiedy obydwoje zostaną uznani za winnych rozkładu lub kiedy sąd nie będzie orzekał o tym, kto ponosi winę za rozkład) małżonek żądający alimentów będzie musiał udowodnić, że przez rozwód popadł w niedostatek.

Niedostatek to z kolei brak takich środków, które pozwalałyby na zapewnienie sobie rozsądnych warunków życia dostosowanych do usprawiedliwionych potrzeb (np. wieku i stanu zdrowia), pomimo wykorzystania przez uprawnionego wszystkich możliwości. Ponadto, alimenty mają również na celu zrównanie stopy życiowej obydwojga małżonków.

Obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. W przypadku, gdy na zgodny wniosek stron sąd zaniechał orzekania o winie rozkładu pożycia oraz gdy rozwód został orzeczony z ustaleniem, że żadna ze stron nie ponosi winy za rozkładu pożycia, obowiązek alimentacyjny wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni.

Rozwód a podział majątku

Podział majątku małżeńskiego jest w sprawie o rozwód możliwy, jeżeli nie spowoduje zwłoki w postępowaniu rozwodowym. Praktycznie rzecz ujmując, podział majątku jest więc możliwy tylko wtedy, gdy małżonkowie przedstawią zgodne porozumienie co do tego podziału.

Jeśli małżonkom uda się porozumieć w tej kwestii, pozew rozwodowy powinien zawierać wniosek o podział majątku. Załącznikiem do pozwu powinno wtedy być pisemne porozumienie zawierające wyszczególnienie tego, co wchodzi w skład tego majątku. Kluczowa część porozumienia musi z kolei zawierać zgodne oświadczenie co do sposobu podziału majątku. Chodzi o wskazanie tego, co przypadnie każdemu z małżonków i ustalenie ewentualnych spłat czy dopłat.

Jeżeli podział majątku małżeńskiego nie odbędzie się w sprawie rozwodowej, konieczne jest założenie kolejnej sprawy – po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego. Sprawę tę kieruje się do sądu rejonowego, w którym położony jest wspólny majątek. W postępowaniu tym sąd orzeka tylko o wzajemnych roszczeniach małżonków z tytułu wspólnego majątku. Przyznaje poszczególne składniki majątku na wyłączną własność małżonkom i orzeka o ewentualnych spłatach i dopłatach lub decyduje o ich sprzedaży i podziale uzyskanej sumy.

Gdzie złożyć pozew o rozwód

Należy pamiętać, że w celu rozwiązania małżeństwa należy kierować pozew o rozwód, a nie wniosek o rozwód. Wnioski do sądu składa się bowiem w innych rodzajach postępowań. I choć sąd zapewne rozpozna wniosek o rozwód, jako pozew o rozwód, to prawidłowe oznaczenia pisma zmierzającego do rozwiązania małżeństwa to właśnie pozew o rozwód.

Powództwo o rozwód kieruje się do sądu, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda.

Należy jednak pamiętać, że jeżeli pozwany małżonek mieszka za granicą, polski sąd może w ogóle nie być właściwy do rozpoznania sprawy rozwodowej. Jeżeli za granicą mieszka również i powód, polski sąd odrzuci pozew. Nie będzie bowiem posiadał jurysdykcji do rozstrzygnięcia sprawy. Tzw. jurysdykcja krajowa w sprawach o rozwód to właśnie możliwość rozpoznania sprawy rozwodowej przez polski sąd. Jest ona uzależniona m. in. od tego, gdzie mieszkają lub przebywają małżonkowie. Jeśli mieszkają w Polsce – problemu nie ma. Jeśli za granicą – istnieje szereg sposobów, aby problem ten rozwiązać i rozwieść się w Polsce.

Co napisać w pozwie o rozwód?

W pozwie należy dokładnie oznaczyć stronę powodową i pozwaną oraz wskazać adresy do doręczeń. W części wnioskowej należy zawrzeć żądanie rozwiązania małżeństwa (wraz ze wskazaniem czy i jak żąda się orzeczenia o winie). Jeśli z małżeństwa pochodzą niepełnoletnie dzieci, należy zawrzeć wniosek o orzeczenie o władzy rodzicielskiej i wskazanie sposobu uregulowania kontaktów rodzica z dzieckiem. Jest bowiem oczywiste, że dziecko na stałe będzie mogło mieszkać tylko z jednym z rodziców. Drugi rodzic będzie natomiast miał prawo do kontaktów z dzieckiem. Ponadto należy zaproponować kwotę alimentów należnych od małżonka, z którym dziecko nie będzie mieszkać.

Jeżeli korzystacie ze wspólnego mieszkania, to również należy to zaznaczyć i wskazać, jak sąd ma ‘podzielić’ mieszkanie. Chodzi przy tym tylko o wskazanie tego, kto będzie zajmował konkretne pokoje i jakie części mieszkania będą użytkowane wspólnie (np. łazienka czy kuchnia). Nie chodzi tu absolutnie o podział mieszkania i przyznanie go na własność któremukolwiek z małżonków. Chodzi tylko o ustalenie sposobu korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego zamieszkiwania w nim po rozwodzie.

W pozwie możesz również zawrzeć wniosek o zasądzenie alimentów na swoją rzecz oraz wniosek o podział wspólnego majątku – jeżeli tylko drugi małżonek wyraża zgodę na taki podział. Te wnioski nie są jednak konieczne. Dochodzić alimentów lub żądać podziału majątku możesz też w odrębnym postępowaniu.

Do pozwu rozwodowego należy załączyć skrócony akt małżeństwa, a gdy z małżeństwa pochodzą niepełnoletnie dzieci – również skrócone akty ich urodzenia. Komplet dokumentów składa się do sądu w dwóch kopiach – jednej dla sądu i jednej dla pozwanego małżonka. Trzeci komplet należy zachować dla siebie.

Jeśli masz problemy z napisaniem pozwu rozwodowego, wspólnie z małżonkiem mieszkasz za granicą, a mimo to chcesz rozwieść się w Polsce, skontaktuj się ze mną. Na pewno istnieje wyjście z Twojej sytuacji.

Ile kosztuje rozwód?

Ile kosztuje rozwód? Sarkastyczne powiedzenie mówi, że jest drogi, albowiem jest też bezcenny. Prawdę jednak mówiąc, rozwód nie jest ani drogi, ani bezcenny. Opłata sądowa za pozew o rozwód wynosi 600 zł. Uiszcza się ją w kasie sądu lub na jego rachunek bankowy. Potwierdzenie z kolei załącza się do pozwu.

Sąd urzędu zwraca połowę opłaty od pozwu o rozwód w razie orzeczenia rozwodu na zgodny wniosek stron, bez orzekania o winie. Natomiast w innych przypadkach los opłaty uzależniony jest od rozstrzygnięcia. Jeżeli sąd podzieli argumenty zawarte w pozwie, a rozwód nie został orzeczony na zgodny wniosek stron bez orzekania o winie, to pozwany mąż lub żona zwraca kwotę opłaty na rzecz strony powodowej. Działa tu bowiem podstawowa zasada rządząca kosztami procesu – pokrywa je przegrywający. Kiedy z kolei sąd nie podzieli argumentów zawartych w pozwie i oddali powództwo, przegranym jest ta osoba, która wniosła pozew. W takim przypadku opłata od pozwu przepada.

Jakie są koszty adwokata w sprawie o rozwód?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, minimalne stawki wynagrodzenia adwokackiego za rozwód wynoszą 720 zł, a jeżeli postępowanie jest połączone z orzekaniem przez sąd o winie rozkładu pożycia – 1080 zł. To wyjściowe stawki, które rosną w zależności od tego, jak wiele rzeczy ‘załatwia’ się w ramach sprawy rozwodowej. Jeśli przy okazji rozwodu pojawia się walka o władzę rodzicielską, ustalenie korzystnych warunków kontaktów z dzieckiem lub wysokości alimentów, koszty będą większe.

W adwokata warto jednak zainwestować. Taka inwestycja często okazuje się oszczędnością. Nie chodzi przy tym tylko o nerwy i poświęcony czas. Chodzi o wywalczenie sprawiedliwego i rzetelnego rozstrzygnięcia. Przecież chodzi o Twoje życie.

Na koniec jeszcze dwie dobre informacje. Po pierwsze, wynagrodzenie adwokata można odzyskać od przeciwnika na bardzo zbliżonych zasadach do tych dotyczących zwrotu opłaty sądowej. Po drugie, to kiedy i w jaki sposób dojdzie do rozliczeń, zależy już tylko od Ciebie i Twojego adwokata.

Nie ma sytuacji bez wyjścia. Tym bardziej, jeśli chodzi o pieniądze. Jeśli masz wątpliwości, czy stać Cię na rozwód, po prostu zapytaj. Chętnie odpowiem, jak zminimalizować koszty.

Sprawa o rozwód

Na sprawie o rozwód sąd przeprowadza czynności mające na celu ustalenie stanu faktycznego dotyczącego małżeństwa. Bada przebieg małżeństwa i przyczyny rozkładu pożycia. Sprawdza, czy dobro dziecka nie zostanie zagrożone rozwodem oraz to, jakie alimenty będą adekwatne. W tym celu np.

• • przesłuchuje małżonków,

• • przesłuchuje powołanych przez małżonków świadków,

• • analizuje przedstawione przez strony dokumenty,

• • zwraca się do odpowiednich organów o wyrażenie opinii, jeśli zachodzi taka potrzeba (np. zwraca się do właściwych instytucji o przeprowadzenie badania dziecka i sprawdzenie, jak rozwód wpłynie na dobro dziecka);

Jakie sprawy można uregulować podczas rozwodu?

W założeniu wyrok rozwodowy ma regulować całość stosunków rodzinnych (a w pewnych okolicznościach i majątkowych) pomiędzy małżonkami. Zawarcie odpowiednich wniosków pozwoli na kompleksowe załatwienie stosunków wynikających z małżeństwa. Oprócz żądania rozwiązania małżeństwa (wraz z ewentualnym orzeczeniem o winie za rozkład pożycia małżeńskiego) można – a w niektórych przypadkach nawet trzeba – złożyć odpowiednie wnioski o rozstrzygnięcie spraw dotyczących:

• • władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków,

• • kontaktów rodziców z dzieckiem,

• • alimentów przysługujących małoletnim dzieciom,

• • alimentów przysługujących jednemu z małżonków od drugiego,

• • sposobu korzystania ze wspólnego mieszkania na czas, w którym obydwoje małżonkowie będą w nim zamieszkiwać,

• • podziału majątku małżonków (jeżeli spełnione są przesłanki omówione powyżej);

Rozwód i co dalej?

Jeżeli, wskutek małżeństwa doszło do zmiany nazwiska, po rozwodzie małżonek może powrócić do swojego poprzedniego nazwiska. W tym celu należy, w ciągu trzech miesięcy od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem oświadczenie o tym, że chce powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa

Z małżeństwa wynika powinowactwo między małżonkiem, a krewnymi drugiego małżonka. Nie kończy się wraz z rozwodem – trwa mimo ustania małżeństwa. Powinowactwo wywołuje skutki w sferze prawa rodzinnego i spadkowego, jak również skutki procesowe w postępowaniach sądowych i administracyjnych (może np. być przyczyną odmowy składania zeznań lub przyczyną uzasadniającą wyłączenie sędziego). Warto o tym pamiętać.

Z rozwodu płyną jeszcze inne skutki. Można na przykład, bez przeszkód, zawrzeć nowe małżeństwo. Z dniem rozwodu małżonkowie przestają po sobie dziedziczyć. Wtedy też powstaje rozdzielność majątkowa – wszelki uzyskany majątek jest majątkiem osobistym, a nie wspólnym.  Wreszcie, po rozwodzie można zacząć nowe, szczęśliwe życie.

Podsumowanie

Parafrazując klasyka – kiedy los zamyka drzwi, to otwiera okno. I naprawdę nie ma tego złego, co nie mogłoby okazać się dobre. Chwila stresu w sądzie może oszczędzić miesięcy lub lat stresu w domu. Prawo nie jest w tym przypadku przeszkodą. Jest jedynym środkiem do rozwiązania problemu.

Praktyka potwierdza powyższe wnioski. Potwierdzają je bowiem Klienci, których do tej pory rozwiodłem. Jeśli chcesz wiedzieć, czy mogę pomóc również Tobie – zapytaj mnie. To nic nie kosztuje a rozwód może być inwestycją.